ZILVEREN BEDIENINGSDOOS
Carolus van Dockum, Breda, 1704

90 gram, 5,3 cm hoog

De bedieningsdoos bestaat uit twee op elkaar geplaatste cilindrisch gevormde compartimenten met geprofileerde randen en afneembare deksels. De onderste is plat en het grootste en is aan de binnenzijde verguld. De deksel is gegraveerd met een stralenkrans rondom het kleinere hogere doosje dat in het midden is gesoldeerd. De deksel van het kleinere doosje is gewelfd met een platte cirkelvormige afweking. Volledig gekeurd aan de onderzijde en voorzien van een trembleerstreek.

 

Een bedieningsdoos wordt door katholieke geestelijken gebruikt om ten huize van een zieke de ziekenzalving te geven en de hostie te brengen. In de onderste doos wordt de hostie bewaard en in de bovenste de gewijde olie voor de zalving. De hostie is het lichaam van Christus en is daarom heilig. Dit is de reden dat de binnenzijde van de doos verguld is. Zo zijn ook alle kelken en cibories aan de binnenzijde verguld, waaruit wijn,  het bloed van Christus, en de hosties aan de parochianen aangeboden worden.

 

De zilversmid

Carolus van Dockum (Den Bosch ca. 1656- Breda 1732) werd meester-zilversmid in Breda in 1682, nadat hij vermoedelijk in Den Bosch leerjongen was geweest bij Anthonie van Loon. Zelf had hij als meester door de jaren heen ook leerjongens in dienst, waaronder zijn zoon Isaac van Dockum vanaf januari 1702. Carolus van Dockum was negenmaal deken van het Bredase zilversmedengilde en 1 maal overman. De reden dat hij zich in Breda vestigde was zijn huwelijk met Catharina Adriaen Stickers uit Breda, dochter van tinnegieter Adriaen Sticker op 5 mei 1682. In het oeuvre van Carolus van Dockum bevinden zich vele voorwerpen die vervaardigd zijn voor de katholieke kerk. In navolging van zijn Bossche leermeester Anthonie van Loon voerde Carolus van Dockum ook een tulp als meesterteken.[1]

A pyx is a small cylindrical container, used in the Catholic Church for carrying the consecrated host (Eucharist), to the sick and the elderly who are unable to go to church in order to receive the Holy Communion. This pyx is also fitted with a receptacle the Holy Oil for the anointment of the sick. The Eucharist is the body of Christ and it Holy. Therefore, the receptacle has a gilt interior. Likewise, all chalices and ciboriums have gilt interiors, for they contain wine (blood of Christ) and Eucharis (body of Christ).

 

Carolus van Dockum (Den Bosch ca. 1656- Breda 1732) became a master in Breda in 1682, after he had been an apprentice in Den Bosch (Bois–le-Duc)l in Anthonie van Loon’s workshop. Over the years he employed many apprentices himself,  one of them being his own son Isaac van Dockum, from January 1702. Carolus van Dockum held the position of Dean of the Breda silversmiths’ guild nine times (years). The reason why he exchanged Den Bosch for Breda must have been Catharina Adriaen Stickers, a tin maker’s daughter from Breda, whom he married on 5 May 1682. Carolus van Dockum’s oeuvre consists of many liturgical objects that were intended for the Catholic Church. Like his Den Bosch master Anthonie van Loon, Carolus van Dockum’s opted for the tulip as his maker’s mark.

Vergelijkende literatuur

-J.P.W.H.A van Rijen, Zilver en zilversmeden uit de Baronie van Breda, Breda, 2000